Ամառային հեռավար դպրոց — հունիս 2020

Հարցեր՝

1). Տարրը ե՞րբ է հայտնագործվել. ո՞ր գիտնականի կողմից…

Մինչ Դմիտրի Մենդելեևի կողմից պարբերական աղյուսակի հայտնաբերումը (1869) հայտնի էին 63 տարրեր։ Նրա կողմից հենց ատոմային զանգվածն է առանձնացվել որպես ատոմների հատկությունը, որը որոշում է քիմիական տարրերի հատկությունների, ինչպես նաև նրանց կազմած պարզ և բաղադրյալ նյութերի փոփոխության պարբերական բնույթը։ Մենդելեևը քիմիական տարրերը սահմանել է որպես «պարզ կամ բաղադրյալ մարմինների նյութական մասնիկներ, որոնք նրան հաղորդում են ֆիզիկական ու քիմիական հատկությունների հայտնի ամբողջությունը»։ Մենդելեևը հայտնագործությունը թույլ է տվել կանխատեսել այդ ժամանակ դեռևս անհայտ մի շարք տարրերի գոյությունը, ինչպես նաև դրանց հատկությունները, ինչպես նաև գիտական հիմք է ծառայել դրանց դասակարգման համար։ Մինչ Մեդնելեևը շատ գիտնականներ են փորձել պարզել տարրերի առեղծվածը՝ Լոթար Մեյերը, Ալեքսանդր Նյուլանդսն և այլոք…

2). Տարրի դիրքը «Քիմիական տարրերի պարբերական աղյուսակում, այսինքն ո՞ր
պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է, մետա՞ղ է, թե՞ ոչ մետաղ ….

_{Քիմիական նշանը} — H

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝}Ar=2

_{Իզոտոպները—}¹H,²H,³H

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը, պարբերությունը, խումբը—}

Կարգաթիվը՝ 1, 1 պարբերություն, I խումբ, գլխավոր ենթախումբ:

_{Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը—}

Միջուկի լիցքը +1, պրոտոնների թիվը միջուկում 1, էլեկտրոնների թիվն ատոմում 1, էլեկտրոնի շերտերի թիվը 1:

_{Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը——}

Ջրածինը միավալենտ է, իսկ օքսիդացման աստիճանը՝ +1

Ոչ մետաղ է

Քիմիական նշանը` O

պարբերական համակարգի 2-րդ պարբերության, 6-րդ խմբի քիմիական տարր, կարգահամարը՝ 8

Ոչ մետաղ է

SI

քիմիական տարրի նշանը — Si Համար — 14

կարգաթիվը — 14, միջուկի լիցքը +14,

գտնվում է տարրերի պարբերական համակարգի 4-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում, որի քիմիական նշանն է Si և ատոմային թիվը՝ 14

ոչ մետաղ

C

քիմիական նշանը՝ C, ատոմային թիվն է 6

պարբերական համակարգի երկրորդ պարբերության 4-րդ A խմբում

Ոչ մետաղ

N

պարբերական աղյուսակի 5-րդ խմբի 7–րդ տարրը,

քիմիական նշանը՝ N, ատոմային թիվը՝ 7

Ոչ մետաղ

P

Գտնվում է տարրերի պարբերական համակարգի 3-րդ պարբերության 5-րդ խմբի տարր։ Կարգահամարը՝ 15

Ոչ մետաղ

S

Նշանն է S և ատոմային թիվը՝ 16:

Գտնվում է պարբերական համակարգի 6-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում

Ոչ մետաղ

Na

3-րդ պարբերության 1-ին խմբի տարր, կարգահամարը՝ 11

մետաղ է

K

Նշանն է K, պարբերական համակարգի 4-րդ պարբերության 1-ին խմբի քիմիական տարր։ Ալկալիական մետաղ է, կարգահամարը՝ 19, ատոմական զանգվածը՝ 39:

3). Տարածվածությունը բնության մեջ, այսինքն ինչպիսի՞ միացությունների ձևով է
տարածված

Թթվածին

Բնության մեջ թթվածնի ահռելի ծախսը լրացնում է ֆոտոսինթեզի ռեակցիան, որը ընթանում է լույսի և քլորոֆիլի պայմաններում.

${\mathsf {6CO_{2}+6H_{2}O\rightarrow C_{6}H_{12}O_{6}+6O_{2}\uparrow }}$

Արտադրության մեջ թթվածինը ստացվում է օդից։

Կալիում

Կալիումը տարածված տարրերից է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 2, 50 % (ըստ զանգվածի)։ Կալիումը մտնում է դաշտային սպաթների և փայլարների բաղադրության մեջ։

Կալիումը և նրա միացությունները շիկացրած երկաթի ծայրով բոցի մեջ մտցնելիս դրանք գունավորվում են մանուշակագույն:

Նատրում

Արդյունաբերության մեջ նատրիումը ստանում են միջնորմավոր էլեկտրոլիզարարներում՝ կերակրի աղի հալույթի էլեկտրոլիզով: Նատրիումը և նրա համաձուլվածքներն օգտագործվում են միջուկային վառելանյութով աշխատող սարքերում և ինքնաթիռային շարժիչներում: Մարդու և կենդանիների օրգանիզմում մասնակցում է հանքային փոխանակությանը

Ծծումբ

Ծծումբը մարդուն հայտնի է վաղնջական ժամանակներից։ Երկրակեղևում ծծմբի պարունակությունը 0,05 % է, հանդիպում է ինչպես ազատ (բնածին ծծումբ), այնպես էլ միացությունների՝ գերազանցապես սուլֆիդների, օրինակ՝ ZnS, PbS, Cu2S, FeS2, և սուլֆատների, օրինակ՝ CaSO4.2H2O, Na2SO4.10H2O, ձևով։

Ֆոսֆոր

Դեպի թթվածինը ունեցած իր բարձր ակտիվության հետևանքով, ֆոսֆորը բնության մեջ ազատ վիճակում չի հանդիպում։ Նա գտնվում է բուսահողում և հանքերում միայն ֆոսֆորական թթվի աղերի ձևով, առավելապես ֆոսֆորաթթվական կալցիումի կամ կալցիումի ֆոսֆատ՝ աղի ձևով։

Ազոտ

Ազոտի միացությունների փոխակերպումը կենդանի բջիջներում հանդիսանում է բոլոր օրգանիզմների նյութափոխանակության կարևորագույն մասը։

4). Ատոմի կառուցվածքը (միջուկի բաղադրությունը, իզոտոպները. էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը)….

Ցանկացած ատոմ կազմված է մեկ միջուկից և մեկ կամ ավելի էլեկտրոններից։ Միջուկը կառուցված է մեկ կամ ավել պրոտոններից և սովորաբար գրեթե նույն քանակությամբ նեյտրոններից։ Պրոտոններն ունեն դրական, էլեկտրոնները՝ բացասական, իսկ նեյտրոնները՝ չեզոք էլեկտրական լիցք։ Եթե ատոմում էլեկտրոնների և պրոտոնների թիվը հավասար է, ուրեմն այն էլեկտրականապես չեզոք է։ Պրոտոնները և նեյտրոնները միասին կազում են ատոմի միջուկը։ Նույն քիմիական տարրի ատոմները ունեն նույն թվով պրոտոնները, այս թիվը հայտնի է ատոմական համար անվամբ։ Նույն տարի ատոմում նեյտրոնների քանակը կարող է տարբերվել՝ կախված տարրի իզոտոպից։

(մյուս տարրերի կառուցվածքը տետրում եմ գրել)

5).Ստացումը, ֆիզիկական,
քիմիական հատկությունները` փոխազդեցությունները պարզ և բարդ նյութերի հետ…..

Կալիում ֆիզիական հատկություն

Օդում (հատկապես խոնավության առկայությամբ) կալիումը արագ օքսիդանում է, այդ պատճառով այն պահում են նավթի, բենզինի կամ հանքային յուղի մեջ։ Կալիումը փափուկ է և հեշտությամբ կտրվում է դանակով։ Կալիումը տարածված տարրերից է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 2, 50%:

Քիմիական

Իր միացությունների մեջ կալիումը միշտ միավալենտ է։

Կալիումը, ինչպես և նատրիումը, փոխազդում են թթվածնի հետ։ Կալիումը փոխազդում է նաև ջրի հետ, առաջացնելով կալիումի հիդրօքսիդ և ջրածին՝

${\mathsf {2K+2H_{2}O\longrightarrow 2KOH+H_{2}\uparrow }}$

Այս ռեակցիան ընթանում է այնքան եռանդուն, որ անջատվող ջրածինը բոցավառվում է։

Կալիումը օդում շատ արագ օքսիդանում է։

Կալիումը շատ եռանդուն (երբեմն պայթյունով) փոխազդում է ջրի հետ՝ անջատելով ջրածին, ինչպես նաև թթուների հետ՝ առաջացնելով աղեր։ Ամոնիակի հետ փոխազդելիս առաջացնում է ամիդ, սպիրտների հետ՝ ալկոհոլատներ, ալկիլ և արիլհալոգենների հետ՝ կալիումալկիլներ և կալիումարիլներ։ Արտադրության մեջ ստացվում է KOH-ի կամ KCl-ի և Na-ի փոխազդեցությամբ՝

${\mathsf {4KO_{2}+2H_{2}O\longrightarrow 4KOH+3O_{2}\uparrow }}$

${\mathsf {KOH+Na\longrightarrow NaOH+K}}$

${\mathsf {KCl+Na\longrightarrow NaCl+K\uparrow }}$

Նատրիում

ֆիզիկական

Քիմիապես ակտիվ տարր է, հայտնի բոլոր միացություններում միարժեք է, օդում արագ օքսիդանում է՝ առաջացնելով օքսիդ, գերօքսիդ, հիդրօքսիդ և կարբոնատ։ Սենյակային ջերմաստիճանում նատրիումը սպիտակ, արծաթափայլ մետաղ է։ Բոլոր մետաղների նման նա լավ հաղորդում է էլեկտրական հոսանքը։

քիմիական

Շատ բուռն փոխազդում է ջրի և թթուների լուծույթների հետ (ստացվում է NaOH և ջրածին)։ 200-400 °C-ում միանում է ջրածնի հետ, առաջացնելով հիդրիդ՝ NaH, որը սպիտակ բյուրեղական խոնավածուծ փոշի է, ուժեղ վերականգնիչ, ջրի առկայությամբ հիդրոլիզվում է։

${\mathsf {2Na+H_{2}\ {\xrightarrow {250-400^{o}C,p}}\ 2NaH}}$

Ֆոսֆոր

ֆիզիկական

Առաջացնում է սահմանափակ թվով իոնական միացություններ (Na₃P, Ca₃P₂ և այլն)։ Ֆոսֆորը վերականգնիչ է, օքսիդացնող հատկությունները շատ թույլ են արտահայտված։ Ֆոսֆորի երկու կարևոր ալոտրոպ ձևերն են՝ սպիտակ ֆոսֆորը և կարմիր ֆոսֆորը։ Սև ֆոսֆորն ստացվում է սպիտակ ֆոսֆորը բարձր ճնշման տակ տաքացնելիս։

քիմիական

Հայտնի են նաև ֆոսֆորի հեղուկ (երկֆոսֆին՝ Р₂Н₄) և պինդ ջրածնական միացությունները։

P-ի այրման հետևանքով առաջանում է հնգօքսիդը՝ Р₄О₅, թթվածնի անբավարարության դեպքում՝ եռօքսիդը (Р₄О_б)։ Գոյություն ունեն նաև ֆոսֆորիի այլ օքսիդներ՝ P₄О, P₄О₂, P₂O₅, (PО₂)_n, P₄О₇, P₄О₈,PО և այլն։

${\mathsf {4P+5O_{2}\rightarrow 2P_{2}O_{5}}}$

${\mathsf {4P+3O_{2}\rightarrow 2P_{2}O_{3}}}$

Ֆոսֆինը (PH₃) սխտորի հոտով, թունավոր գազ է։ Այն ունի ուժեղ վերականգնիչ և թույլ հիմնային հատկություններ։

Ազոտ

ֆիզիկական

Ազոտը անգույն, անհոտ, ոչ թունավոր գազ է։ Ջրում լուծվում է չափազանց քիչ քանակով: Ազոտի մոլեկուլը երկատոմ է։ Ատոմների միջև ամուր քիմիական կապի պատճառով սովորական պայմաններում ազոտը քիմիապես կայուն է և նյութերի մեծ մասի հետ միանում է միայն միայն բարձր ջերմաստիճանում։

Քիմիական

Թթվածնի հետ ազոտը միանում է միայն շատ բարձր ջերմաստիճանում։ Բնության մեջ այդ ռեակցիան ընթանում է կայծակի ժամանակ.

$\mathsf{N_2 + O_2 \rightarrow 2NO - Q }$

Նիտրիդները փոխազդում են ջրի և թթուների հետ։ Օրինակ՝

$\mathsf{MgN_2 + 6H_2O \rightarrow 3Mg(OH)_2 + 2NH_3}$

7) Ի՞նչ դեր է խաղացել տարրը մարդկության զարգացման գործընթացում…

Բոլոր տարրերն էլ մարդկանց համար կարևոր դեր են խաղում: Թթվածինը ամենատարածված քիմիական տարրն է Երկրի վրա: Եթե չլինի թթվածին, չի լինի կյանք: Բացի թթվածնից մյուս տարրերն էլ են խաղում մարդու կյանքում կարևոր դեր: Կան տարրեր, որոնք կարևոր են նյութափոխանակության համար: Համարյա բոլոր տարրերն էլ պարունակվում են մարդու օրգանիզմում:

Добавить комментарий Отменить ответ

Введите свой комментарий...

Заполните поля или щелкните по значку, чтобы оставить свой комментарий:

E-mail (обязательно) (Адрес никогда не будет опубликован)

Имя (обязательно)

Сайт

Для комментария используется ваша учётная запись WordPress.com. ( Выход / Изменить )

Для комментария используется ваша учётная запись Twitter. ( Выход / Изменить )

Для комментария используется ваша учётная запись Facebook. ( Выход / Изменить )

Отмена

Connecting to %s

Հարցեր՝

1). Տարրը ե՞րբ է հայտնագործվել. ո՞ր գիտնականի կողմից…

2). Տարրի դիրքը «Քիմիական տարրերի պարբերական աղյուսակում, այսինքն ո՞րպարբերության և ո՞ր խմբի տարր է, մետա՞ղ է, թե՞ ոչ մետաղ ….

Քիմիական նշանը — H

Հարաբերական ատոմային զանգված՝ Ar=2

Իզոտոպները—1H,2H,3H

Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը, պարբերությունը, խումբը—

Կարգաթիվը՝ 1, 1 պարբերություն, I խումբ, գլխավոր ենթախումբ:

Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը—

Միջուկի լիցքը +1, պրոտոնների թիվը միջուկում 1, էլեկտրոնների թիվն ատոմում 1, էլեկտրոնի շերտերի թիվը 1:

Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը——

Ջրածինը միավալենտ է, իսկ օքսիդացման աստիճանը՝ +1

Ոչ մետաղ է

Քիմիական նշանը` O

պարբերական համակարգի 2-րդ պարբերության, 6-րդ խմբի քիմիական տարր, կարգահամարը՝ 8

Ոչ մետաղ է

SI

քիմիական տարրի նշանը — Si Համար — 14

կարգաթիվը — 14, միջուկի լիցքը +14,

գտնվում է տարրերի պարբերական համակարգի 4-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում, որի քիմիական նշանն է Si և ատոմային թիվը՝ 14

ոչ մետաղ

C

քիմիական նշանը՝ C, ատոմային թիվն է 6

պարբերական համակարգի երկրորդ պարբերության 4-րդ A խմբում

Ոչ մետաղ

N

պարբերական աղյուսակի 5-րդ խմբի 7–րդ տարրը,

քիմիական նշանը՝ N, ատոմային թիվը՝ 7

Ոչ մետաղ

P

Գտնվում է տարրերի պարբերական համակարգի 3-րդ պարբերության 5-րդ խմբի տարր։ Կարգահամարը՝ 15

Ոչ մետաղ

S

Նշանն է S և ատոմային թիվը՝ 16:

Գտնվում է պարբերական համակարգի 6-րդ խմբի գլխավոր ենթախմբում

Ոչ մետաղ

Na

3-րդ պարբերության 1-ին խմբի տարր, կարգահամարը՝ 11

մետաղ է

K

Նշանն է K, պարբերական համակարգի 4-րդ պարբերության 1-ին խմբի քիմիական տարր։ Ալկալիական մետաղ է, կարգահամարը՝ 19, ատոմական զանգվածը՝ 39:

3). Տարածվածությունը բնության մեջ, այսինքն ինչպիսի՞ միացությունների ձևով է տարածված

Թթվածին

Բնության մեջ թթվածնի ահռելի ծախսը լրացնում է ֆոտոսինթեզի ռեակցիան, որը ընթանում է լույսի և քլորոֆիլի պայմաններում.

Արտադրության մեջ թթվածինը ստացվում է օդից։

Կալիում

Կալիումը տարածված տարրերից է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 2, 50 % (ըստ զանգվածի)։ Կալիումը մտնում է դաշտային սպաթների և փայլարների բաղադրության մեջ։

Կալիումը և նրա միացությունները շիկացրած երկաթի ծայրով բոցի մեջ մտցնելիս դրանք գունավորվում են մանուշակագույն:

Նատրում

Ծծումբ

Ֆոսֆոր

Ազոտ

Ազոտի միացությունների փոխակերպումը կենդանի բջիջներում հանդիսանում է բոլոր օրգանիզմների նյութափոխանակության կարևորագույն մասը։

4). Ատոմի կառուցվածքը (միջուկի բաղադրությունը, իզոտոպները. էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը)….

(մյուս տարրերի կառուցվածքը տետրում եմ գրել)

5).Ստացումը, ֆիզիկական,քիմիական հատկությունները` փոխազդեցությունները պարզ և բարդ նյութերի հետ…..

Կալիում ֆիզիական հատկություն

Քիմիական

Իր միացությունների մեջ կալիումը միշտ միավալենտ է։

Կալիումը, ինչպես և նատրիումը, փոխազդում են թթվածնի հետ։ Կալիումը փոխազդում է նաև ջրի հետ, առաջացնելով կալիումի հիդրօքսիդ և ջրածին՝

Այս ռեակցիան ընթանում է այնքան եռանդուն, որ անջատվող ջրածինը բոցավառվում է։

Կալիումը օդում շատ արագ օքսիդանում է։

Նատրիում

ֆիզիկական

քիմիական

Ֆոսֆոր

ֆիզիկական

քիմիական

Հայտնի են նաև ֆոսֆորի հեղուկ (երկֆոսֆին՝ Р2Н4) և պինդ ջրածնական միացությունները։

Ֆոսֆինը (PH3) սխտորի հոտով, թունավոր գազ է։ Այն ունի ուժեղ վերականգնիչ և թույլ հիմնային հատկություններ։

Ազոտ

ֆիզիկական

Քիմիական

Թթվածնի հետ ազոտը միանում է միայն շատ բարձր ջերմաստիճանում։ Բնության մեջ այդ ռեակցիան ընթանում է կայծակի ժամանակ.

Նիտրիդները փոխազդում են ջրի և թթուների հետ։ Օրինակ՝

7) Ի՞նչ դեր է խաղացել տարրը մարդկության զարգացման գործընթացում…

Поделиться ссылкой:

Понравилось это:

Добавить комментарий Отменить ответ

2). Տարրի դիրքը «Քիմիական տարրերի պարբերական աղյուսակում, այսինքն ո՞ր
պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է, մետա՞ղ է, թե՞ ոչ մետաղ ….

_{Քիմիական նշանը} — H

_{Հարաբերական ատոմային զանգված՝}Ar=2

_{Իզոտոպները—}¹H,²H,³H

_{Դիրքը պարբերական համակարգում՝կարգաթիվը, պարբերությունը, խումբը—}

_{Ատոմի բաղադրությունը և կառուցվածքը—}

_{Վալենտականությունը, օքսիդացման աստիճանը——}

3). Տարածվածությունը բնության մեջ, այսինքն ինչպիսի՞ միացությունների ձևով է
տարածված

5).Ստացումը, ֆիզիկական,
քիմիական հատկությունները` փոխազդեցությունները պարզ և բարդ նյութերի հետ…..

Հայտնի են նաև ֆոսֆորի հեղուկ (երկֆոսֆին՝ Р₂Н₄) և պինդ ջրածնական միացությունները։

Ֆոսֆինը (PH₃) սխտորի հոտով, թունավոր գազ է։ Այն ունի ուժեղ վերականգնիչ և թույլ հիմնային հատկություններ։